Σύμφωνα με τη διεθνή εταιρεία για τη μελέτη της γήρανσης του άνδρα (ISSAM), ως «ανδρόπαυση» ορίζεται το βιοχημικό σύνδρομο το οποίο συνδέεται με την αύξηση της ηλικίας του άνδρα και χαρακτηρίζεται από βαθμιαία μείωση των επιπέδων των ανδρογόνων στο αίμα. Σχετίζεται με τη σταδιακή μείωση της σεξουαλικής ικανοποίησης ή τη μείωση της γενικότερης ευεξίας του άνδρα. Η τεστοστερόνη είναι η σημαντικότερη ορμόνη του φύλου και παράγεται κυρίως στους όρχεις, αλλά σε μικρότερα ποσοστά και στα επινεφρίδια.
Τόσο η τεστοστερόνη όσο και οι ουσίες που παράγονται από αυτήν επιδρούν σε πολλές φυσικές, πνευματικές και γνωστικές λειτουργίες. Συγκεκριμένα, η τεστοστερόνη επηρεάζει αρκετές παραμέτρους του ανδρικού οργανισμού, όπως τα γεννητικά όργανα, τα οστά, τους μυς, τον εγκέφαλο, το σύστημα παραγωγής στοιχείων του αίματος, το δέρμα και την τριχοφυΐα. Πιο απλά, είναι το λάδι που κρατάει το καντήλι της ζωής του αναμμένο και όχι αυτό στο καντήλι που ανάβει η χήρα στο μνήμα του!
Τα συμπτώματα της ανδρόπαυσης ή της «ανδρικής κλιμακτηρίου» όπως αλλιώς είναι γνωστή (αδόκιμος όρος γιατί η κλιμακτήριος χαρακτηρίζει τη γυναίκα) είναι νευρικότητα, μειωμένη σωματική δύναμη, πτώση της λίμπιντο, ευερεθιστότητα, ευκολοκοπωσία, κατάθλιψη, προβλήματα μνήμης, διαταραχές του ύπνου και θερμοκρασιακές μεταβολές. Ενας σημαντικός παράγοντας της κλινικής εικόνας της ανδρόπαυσης είναι ο υπογοναδισμός. Συσχετίζεται με την ανεπάρκεια των ανδρογόνων, η οποία επηρεάζει τόσο τη λειτουργία των οργάνων του ανδρικού σώματος όσο και την ποιότητα της ζωής γενικά.
Ο άνδρας ωστόσο δεν γερνά. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια δείχνει αρκετά νεανικός και δραστήριος σε σχέση με το χθες, όντας εργαζόμενος και μαχητής ακόμη και πάνω από τα 70 του χρόνια. Σε αντίθεση με την εμμηνόπαυση, η οποία είναι μια άμεση, σαφώς καθορισμένη χρονικά περίοδος και φωτογραφίζει την απόλυτη αναστολή της λειτουργίας των γονάδων, παρ’ όλο που και η γυναίκα εξακολουθεί να δείχνει νέα, δραστήρια και πολύ ποθητή, κυρίως σε νεαρότερους άνδρες, η ανδρόπαυση χαρακτηρίζεται από σταδιακή έναρξη και αργή εξέλιξη, που σε αρκετές περιπτώσεις δεν είναι εμφανής και κλινικά αποτυπωμένη. Γι’ αυτό και η μέση ηλικία διαρκεί πολλά χρόνια…
Νεότερες επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι ανάμεσα στις ηλικίες των 40 και 75 ετών η μείωση των επιπέδων της τεστοστερόνης φτάνει το 30%. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι στη δεκαετία των 50 έως 60 ετών το ποσοστό των ανδρών με χαμηλή ολική τεστοστερόνη φτάνει το 15%, στη δεκαετία των 60 έως 70 το 25%, ενώ στη δεκαετία των 70 έως 80 ετών το 35%. Τέλος, σε άνδρες άνω των 80 ετών το ποσοστό ξεπερνάει το 60%. Η χαμηλή παραγωγή τεστοστερόνης από τους όρχεις μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Σε ό,τι αφορά την ανδρόπαυση, όμως, εμφανίζεται σε άνδρες άνω των 45 ετών λόγω βαθμιαίας διαταραχής της λειτουργίας των όρχεων (υποτεστοστεριναιμία).
Μεγάλο ενδιαφέρον όμως έχει η σεξουαλική εικόνα των ανδρών, οι οποίοι μετά τα 40-45 χρόνια της ζωής τους αρχίζουν να νιώθουν σεξουαλική ανασφάλεια και να βλέπουν το πρωί τη στύση τους να μειώνεται ενώ η εικόνα τους βελτιώνεται! Πιο απλά, η ανδρόπαυση φαίνεται να είναι μια θεατρική παράσταση στη ζωή του άνδρα όπου ο ηθοποιός προσπαθεί να παίξει καλύτερα τον ρόλο του, αλλά βλέπει τα καθίσματα της αίθουσας λιγότερο γεμάτα.
Οπως ξέρουμε όλοι, η ανδρόπαυση δεν σημαίνει ότι σταματάει η σεξουαλική ζωή για τον 50άρη και τον 60άρη, ο οποίος ανησυχεί για τις σεξουαλικές επιδόσεις του, ενώ παράλληλα τον απασχολεί και ο εραστής που κρύβει μέσα του καθώς την ίδια περίοδο πρέπει να αντιμετωπίσει και την εμμηνόπαυση της γυναίκας του, γεγονός που του δημιουργεί πρόσθετη αμφισβήτηση.
Χαρακτηριστικό αυτής της κατάστασης ήταν ο 63χρονος που με επισκέφτηκε με θέμα τη στύση του – ενώ η σεξουαλική επιθυμία του εξακολουθούσε να υπάρχει, αισθανόταν ότι δεν ήταν «ο εισβολέας», όπως ανέφερε ο ίδιος, στη σεξουαλική επαφή με τη γυναίκα του.
Η ξηρότητα του κόλπου της, η μειωμένη επιθυμία της μπροστά στο δικό του ημίσκληρο πέος έκαναν το σεξουαλικό σκηνικό τους τραγικό, προσθέτοντας μέσα στη δυσκολία της σεξουαλικής επαφής τους και τους καβγάδες που ερχόντουσαν για να συμπληρώσουν την γκρίνια και τη δυσφορία – τόσο του ίδιου όσο και της συντρόφου του. Και παρότι τα φάρμακα της στυτικής δυσλειτουργίας εξασφαλίζουν μια περήφανη στύση (την επόμενη Κυριακή θα αναφερθώ εκτενέστερα σε αυτό), ο άνδρας ένιωθε «λίγος», ενώ δύσκολα εισχωρούσε στον κόλπο της συντρόφου του, που στεγνός και ανελαστικός του δυσκόλευε αυτή τη διείσδυση. Ετσι, λοιπόν, η ανδρόπαυση συσχετίζεται άμεσα με την εμμηνόπαυση λόγω της μέσης ηλικιακής περιόδου του ζευγαριού και χρειάζεται σωστή διαγνωστική εκτίμηση ως προς την ίδια την πορεία της ανδρόπαυσης, παράλληλα με την ενίσχυση του ζευγαριού που θέλει να διατηρήσει ζωντανή και συστηματική τη σεξουαλική του ζωή. Είμαι σίγουρος ότι θα συμφωνήσετε μαζί μου πως το κρεβάτι της μέσης ηλικίας εξακολουθεί να είναι ζωηρό και δυνατό χωρίς να χρειάζεται την… ενίσχυση τρίτου προσώπου.
Μια άλλη αλήθεια της ανδρόπαυσης είναι η υπερβολή των ανδρών που στο κατώφλι της μέσης ηλικίας τούς δημιουργείται η αγωνία ότι γερνάνε ενώ η εικόνα και η σύγχρονη αντίληψη είναι πως ένας άνδρας σε αυτή την ηλικία είναι πολύ νέος ακόμα. Αυτή είναι μια πραγματικότητα που διαβάζεται από δύο όψεις. Η μία έχει να κάνει με την ίδια τη ζωή του άνδρα που δεν καπνίζει, δεν πίνει, δεν ξενυχτάει, δεν είναι παχύς και όλα αυτά τα «δεν» που αν τα ακολουθήσει μπορεί να ζήσει περισσότερα και καλύτερα χρόνια.
Η άλλη όψη είναι η βιολογική μεταβολή που υφίσταται, κυρίως, το ανδρογονικό του σύστημα. Γι’ αυτό εξάλλου όλες οι μελέτες της τελευταίας σχεδόν 20ετίας μιλούν για τη θετική επίδραση της τεστοστερόνης κατόπιν ορμονικού προσδιορισμού που πρέπει να χορηγηθεί. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας με τεστοστερόνη είναι απαραίτητος ο έλεγχος της ηπατικής λειτουργίας, του προφίλ των λιπιδίων, της καρδιαγγειακής ικανότητας και της φυσιολογικής κατάστασης του προστάτη. Στόχος της θεραπείας είναι η αποκατάσταση των επιπέδων της τεστοστερόνης σε φυσιολογικά επίπεδα.
Τα επίπεδα τεστοστερόνης θα πρέπει να ελέγχονται από 3 έως 6 μήνες μετά την έναρξη της θεραπείας. Πολλές ιατρικές μελέτες διαφωνούν μεταξύ τους ως προς τη χορήγηση τεστοστερόνης σε πιθανή καρκινογένεση του προστάτη, αναμφίβολα όμως όλες συμφωνούν πως σε υπάρχουσα καρκινική εξέλιξη η ορμονική αγωγή χρήζει ιδιαίτερης προσοχής.
Από τον δρα Θάνο Ε. Ασκητή
νευρολόγο-ψυχίατρο, πρόεδρο του Ινστιτούτου
Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας
Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας, τηλ.: 210 7789890, δωρεάν Συμβουλευτική Γραμμή Σεξουαλικής Υγείας 210 7797979 – Δευτέρα – Παρασκευή 10.00-14.00 και
16.00-20.00. Για θέματα άρθρων
που θα θέλατε να γραφτούν, παρακαλώ ενημερώστε μας
(e-mail: [email protected])
Διαβάστε περισσότερα άρθρα του Θάνου Ασκητή εδώ
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr